Sporządzanie testamentu kojarzy się często z dosyć stereotypowym obrazem. Stary, schorowany człowiek znajduje się u progu śmierci. Postanawia więc przekazać swój majątek rodzinie, przyjaciołom, czasem organizacji charytatywnej. Krótko potem umiera, a jego decyzja zostaje odczytana bliskim, którzy zebrani są w jednym pomieszczeniu.

Nie zawsze jednak sprawa testamentu jest tak oczywista. Często zdarza się, że śmierć przychodzi nagle i brak jest materialnego świadectwa ostatniej woli. Wówczas majątek zostaje podzielony "z góry", ustawowo. Zdarza się, że niesprawiedliwie. Na przykład: po równej części dostają: młodsza córka, która opiekowała się ojcem przez wiele lat i starsza, żyjąca od dawna za granicą. Prawnie nie da się nic zmienić, chociaż możliwe, że sam zmarły zadecydowałby inaczej. Dlatego warto zainteresować się sporządzeniem testamentu nawet wtedy, gdy żyjemy pełnią życia i śmierć wydaje się czymś nierealnym.

Trzeba jednak pamiętać o pewnych zasadach, które normują taki zapis. Kodeks cywilny, regulujący postępowanie testamentowe, zawiera wiele haczyków. Co więc należy zrobić, by zapisać swoją ostatnią wolę prawidłowo?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że jeden testament może być sporządzony przez tylko jedną osobę. Nie jest na przykład zgodna z kodeksem cywilnym sytuacja, gdy małżeństwo postanawia przepisać na dziecko ich wspólny majątek za pomocą jednego wspólnego aktu woli. Każde z nich powinno stworzyć swój oddzielny dokument.

Warunkiem podstawowym jest zdolność spadkodawcy do czynności prawnych, a więc pełnoletniość, brak ubezwłasnowolnienia i poczytalność.

Sporządzanie testamentu nie wymaga wielkiego nakładu środków. Wystarczy zwykła kartka i długopis. Powinny to być materiały wysokiej jakości, aby nie doszło do ich przedwczesnego zniszczenia. Zapisu możemy dokonać w domu lub u notariusza. Notariusz czyni testament bardziej wiarygodnym.

Napisany musi być odręcznie przez osobę przekazującą spadek i opatrzony jej podpisem. W dobie komputera i Internetu powoli odzwyczajamy się od pisania przy użyciu własnych rąk. Jednak testament nie uwzględnia tych tendencji. Oczywiście istnieją sytuacje, gdy spadkodawca jest niepełnosprawny fizycznie i nie może własnoręcznie zapisać swojej woli. Decyzja co do przekazania majątku może być wtedy przekazana ustnie, w obecności co najmniej trzech świadków. Istnieje też możliwość spisania testamentu przez inną osobę niż spadkodawca, który wtedy swoje postanowienia dyktuje. Zapisu dokonuje jedna z osób sprawujących odpowiedni urząd, na przykład wójt, burmistrz lub starosta.

Liczba spadkobierców zależy tylko od nas. Możemy wyznaczone przez siebie części majątku przekazać dowolnej liczbie osób. Chociaż nie jest wykluczona sytuacja, gdy całość majątku przekazujemy jednej osobie lub instytucji.

Gdy spisujemy testament, nie możemy stawiać w nim warunków. Nie wchodzi na przykład w grę sytuacja, gdy przekazanie wnukowi pieniędzy uzależniamy od tego, czy ukończy on studia medyczne.

Musimy pamiętać, że spisany testament powinien znajdować się w bezpiecznym miejscu. Dobrze jest przekazać go zaufanej osobie, która ujawni dokument w odpowiedniej chwili po naszej śmierci.

Ważny jest testament opatrzony najaktualniejszą datą. Dlatego warto datować zapis swojej ostatniej woli. Jeśli w jakiś czas po sporządzeniu testamentu zmienimy swoją decyzję, możemy dotychczasowy dokument unieważnić (na przykład go niszcząc) i stworzyć nowy.

Testament powinien być napisany w sposób jasny i nie budzący wątpliwości co do sposobu podzielenia majątku. Powinien on wyrażać naszą wolę. Jest on zatem nieważny, gdy piszemy go pod wpływem groźby lub silnego afektu. Jeśli istnieje podejrzenie co do fałszywości testamentu , można starać się na drodze prawnej o jego unieważnienie.